“ကာဘရီယိုမှ မက်ဟက်တန်သို့” ကန့်လန့်ဖြတ် အမေရိကခရီး – ၃

‘ပထမကမ္ဘာရဲ့ ကောင်းကင်ဘုံ’

ကာဘရီယိုကနေ မြောက်ဘက်ကို ဆက်သွားရင် လဟိုယာ (La Jolla) ၊ ဒယ်လ်မာ (Del Mar) တို့လို နာမည်ကျော် သူဌေးမြို့လေးတွေကို ရောက်ပါမယ်။ လဟိုယာရဲ့ အမှတ်သင်္ကေတက တောင်ကုန်းခပ်နိမ့်နိမ့်တွေပေါ်မှာ ဆောက်ထားတဲ့ စပိန်တောင်ပိုင်းစတိုင် တိုက်ပုလေးတွေ၊ ယူကလစ်ပင်တွေ၊ ခြံစည်းရိုး စက္ကူပန်းပင်တွေ၊ စင်ရော်တွေ၊ ငှက်ကြီးဝန်ပိုတွေနဲ့ ပင်လယ်ဖျံတွေပါပဲ။ ကျွန်တော် လဟိုယာဘက်ရောက်ချိန်မှာတော့ ဖျံတွေ မတွေ့ခဲ့ရပါဘူး။

ဆန်ဒီယေဂိုကို ရောက်ပြီး ဒုတိယရက်မှာတော့ ကျွန်တော် လဟိုယာဘက်ကို ရောက်ဖြစ်ခဲ့တယ်။ လဟိုယာဟာ ဆန်ဒီယေဂိုမြို့ရဲ့ မြောက်ဘက် နယ်စပ်မျဉ်းပါ။  ၇ မိုင်ရှည်ပြီး စက်ဝိုင်းကွေးသဏ္ဍာန်ရှိတဲ့ ပစိဖိတ်ကမ်းရိုးတန်းနဲ့ ရှုမျှော်ခင်းကောင်းတဲ့ တောင်ကုန်း ခပ်ပြေပြေလေးတွေကို ပိုင်ဆိုင်ထားတာက လဟိုယာရဲ့ ပြယုဒ်ပါပဲ။

လဟိုယာရပ်ကွက်လမ်းတွေထဲ လျှောက်သွားရတဲ့အရသာက အတော်မိုက်ပါတယ်။ တဖက်မှာ တောင်ကုန်းလေးပေါ် တက်နေရင်း တဖက်က ပြာလဲ့နေတဲ့ ပစိဖိတ်သမုဒ္ဒရာကြီးကို ငေးကြည့်ခွင့်ရှိနေတာက ထူးခြားတဲ့အရသာတစ်မျိုးပါပဲ။  မေမြို့မှာ လမ်းလျှောက်ရင်း ငပလီကို မြင်နေရသလိုမျိုးပေါ့။ 

ဒါကြောင့်လည်း ဒီဒေသဟာ ကမ္ဘာပေါ်မှာ ဈေးအကြီးဆုံး မြို့ငယ်လေးတစ်ခု ဖြစ်လာတာပါ။ လဟိုယာက အိမ်အများစုကို  ဥရောပက သူဌေးတွေက သိမ်းပိုက်ထားပြီး ဥရောပရဲ့ အေးစက်ပြင်းထန်လှတဲ့ ဆောင်းကာလတွေကို ရှောင်လွှဲဖို့ ဒီမှာလာပြီး အပန်းဖြေတတ်ကြပါတယ်။

ဒါပေမယ့် လဟိုယာဟာ လှပတဲ့ကမ်းခြေနဲ့ သူဌေးရပ်ကွက်ဖြစ်နေတယ်ဆိုတဲ့ အချက်တွေကြောင့်ချည်းသက်သက်ကြောင့် နာမည်ကျော်တာတော့ မဟုတ်ပါဘူး။ အဆင့်မြင့်ပညာရေးအဖွဲ့အစည်းတွေနဲ့ အဆင့်မြင့်နည်းပညာအခြေပြု စီးပွားရေးအဖွဲ့အစည်းတွေ အခြေစိုက်ရာနေရာဖြစ်နေတာကြောင့်လည်း နာမည်ကျော်ပါတယ်။ ကာလီဖိုးနီးယား တက္ကသိုလ်၊ ဆန်ဒီယေဂို (University of California, San Diego) ဟာ လဟိုယာမှာ တည်ရှိနေတာဖြစ်သလို ဆာ့လ်ခ် အင်စတီကျု (Salk Institute)၊ စခရစ်ပ်စ် အဏ္ဏဝါဗေဒ အင်စတီကျု (Scripps Institution of Oceanography)၊ စခရစ်ပ်စ် သုတေသန အင်စတီကျု (Scripps Research Institute) နဲ့ အမျိုးသား တက္ကသိုလ်ရဲ့ ဌာနချုပ် (Headquarters of National University) တို့ကလည်း ဒီမှာ အခြေစိုက်ထားပါတယ်။

နောက်ပြီး ကာလီဖိုးနီးယား ပြည်နယ်အစိုးရကလည်း လဟိုယာကို ရှုခင်းအလှကြည့်ရှုရာနေရာအဖြစ် သတ်မှတ်ထားတာမို့ ခရီးသွားတွေ မျက်စိကျရာ အရပ်ဒေသတစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။ ပြည်နယ်အစိုးရက ဒီအရပ်မှာ ပေ ၃၀ အမြင့်ထက် ကျော်ပြီး အထပ်မြင့်အဆောက်အအုံ ဆောက်ခွင့်မပြုထားပါဘူး။ လဟိုယာတောင်ကုန်းတွေပေါ်က မြင်နေရတဲ့ သဘာဝရှုမျှော်ခင်းတွေကို အနှောင့်အယှက်ဖြစ်စေမယ့် အဆောက်အအုံတွေမှန်သမျှကို ပေးမဆောက်တဲ့ သဘောပါ။ ဒါကြောင့် ဒီနေရာမှာ ရှေးဟောင်း တိုက်ပုလေးတွေနဲ့ အလွန်အမင်း ခေတ်ဆန်မနေတဲ့ ရိုးရိုးရှင်းရှင်း အထပ်မြင့်အဆောက်အအုံတချို့သာ ရှိပါတယ်။

လဟိုယာရဲ့ နာမည်ကျော် ရက်ဒ်ဝုဒ်ကမ်းခြေ (Redwood Beach) ကို ရောက်တဲ့အခါ ထူးခြားတဲ့ အိမ်အဆောက်အအဦးတစ်ခုကို တွေ့ရပါလိမ့်မယ်။ ခေတ်မှီ အဆောက်အအုံတွေကြားထဲမှာ ထူးထူးခြားခြား တာလပတ်မိုးထားပြီး ခံတပ်ရုပ်ပေါက်နေတဲ့ နှစ်ထပ် အိမ်အိုလေးတစ်လုံးပေါ့။ အတော်စုတ်ပြတ်ဟောင်းနွမ်းနေပြီး ခြံကိုလည်း သစ်သားခြံစည်းရိုး ခပ်ကျဲကျဲခတ်ထားပါတယ်။

တကယ်တော့ ဒီအိမ်လေးဟာ လဟိုယာရဲ့ နာမည်ကျော် ရက်ဒ်ရို့စ် ဘန်ဂလို (Red Roost Bungalow) ပါပဲ။ ၁၈၉၄ ခုနှစ်ကတည်းက တည်ရှိနေတဲ့ ဒီဘန်ဂလိုလေးဟာ လဟိုယာရဲ့ အမွေအနှစ်တစ်ခုအဖြစ် နှစ်ပေါင်း ၁၂၀ နီးပါး တည်ရှိနေတာဖြစ်ပါတယ်။ လဟိုယာမှာ ဒီလိုအမွေအနှစ် အဆောက်အအုံတစ်ချို့ ဆက်လက် တည်ရှိနေပါသေးတယ်။

ကျွန်တော်တို့ဆီမှာတော့ အမွေအနှစ်အဆောက်အအုံတွေနဲ့ ရှေးဟောင်း အဆောက်အဦးတွေကို ထိမ်းသိမ်းဖို့အရေးဟာ ရုံးကန်နေရဆဲ အခြေအနေတရပ်မှာရှိနေတာမို့ သူတို့တွေရဲ့ လုပ်ဆောင်ချက်တွေကိုကြည့်ရင်း အားကျရပါရဲ့။

ဘယ်လိုအခြေအနေမျိုးမှာမဆို အမေရိကန်ကို ပထမကမ္ဘာလို့ အမှတ်သညာပြုကြပါတယ်။ ဆန်ဒီယေဂိုဟာ ပထမကမ္ဘာရဲ့ အကောင်းဆုံးနေရာလို့ သတ်မှတ်ခံရတဲ့မြို့ပါ။ လဟော်ယာကတော့ အကောင်းဆုံးမြို့ထဲက ကောင်းကင်ဘုံပါပဲ။

မြို့တစ်ခွင်မှာ ဖောက်လုပ်ထားတဲ့လမ်းတွေက အတော်ကောင်းတာကြောင့် သွားရလာရ သက်သောင့်သက်သာရှိလှပေမယ့် မြို့ကြီးပြကြီးတို့ရဲ့ထုံးစံအတိုင်း ကားကျပ်တဲ့ပြဿနာကတော့ ကြုံရပါတယ်။

လဟိုယာကနေ မြောက်ဘက်ကို ၁၀ မိုင်စွန်းစွန်းလောက် ဆက်သွားရင် ဒယ်လ်မာမြို့လေးကို ရောက်ပါတယ်။ ဒီမြို့က ကမ်းခြေမြို့လေးဖြစ်ပြီးတော့ လူဦးရေ ၅၀၀၀ နီးပါးသာနေပါတယ်။ Del Mar ဆိုတဲ့စကားလုံးက စပိန်စကားလုံးပါ။ “ပင်လယ်ပြာမှ” ဆိုတဲ့ အဓိပ္ပါယ်ရပါတယ်။ ဒယ်လ်မာဟာ မြို့ပိစိလေးဖြစ်ပေမယ့် နှစ်စဉ်ကျင်းပတဲ့ မြင်းပွဲတွေနဲ့ ချမ်းသာသူတွေ၊ ထင်ရှားကျော်ကြားသူတွေနေထိုင်ကြတဲ့ ဇိမ်ခံအိမ်ယာစီမံကိန်းတွေကြောင့် နာမည်ကျော်တဲ့ ဒေသငယ်လေးတစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဒယ်လ်မာကို တကယ်တမ်း လူသိများစေတဲ့ အချက်က အပေါ်က အရာတွေကြောင့်တော့ မဟုတ်ပါဘူး။

ရှားပါး တိုရေးထင်းရူးပင် (Torrey Pine) တွေ ပေါက်ရောက်နေတဲ့ ပြည်နယ်အဆင့် တိုရေးထင်းရူး ထိမ်းသိမ်းတော (Torrey Pine State Reserve) ကြောင့်ပါ။ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှာ တိုရေးထင်းရူးပင်တွေ သဘာဝအတိုင်းပေါက်ရောက်ရာ အရပ် ၂ နေရာသာရှိပြီး ဒယ်လ်မာက တစ်ခုအပါအဝင်ဖြစ်ပါတယ်။ နောက်တစ်နေရာကတော့ ဆန်တာရိုဆာကျွန်း (Santa Rosa Island) မှာပါ။

အဲ့ဒီနောက်တော့ ကျွန်တော်တို့ ဒယ်လ်မာကနေ ကိုရိုနာဒိုကို ခရီးဆက်ပါတယ်။ ဒယ်လ်မာနဲ့ ကိုရိုနာဒိုက ၃၂ မိုင်လောက် ဝေးပါတယ်။ တကယ်တမ်းက ဒယ်လ်မာနဲ့ ကိုရိုနာဒိုဆိုတာ တောင်နဲ့မြောက်ပါ။ ဆန်ဒီယေဂိုကို တခေါက်ပြန်ဖြတ်ပြီး သွားရတဲ့ ခရီးဖြစ်ပါတယ်။

ကိုရိုနာဒိုကျွန်းဆွယ်ပေါ်က ကိုရိုနာဒိုမြို့လေးဟာ ဆန်ဒီယေဂိုမှာ လူချမ်းသာတွေနေတဲ့ နောက်ထပ် နေရာ တစ်ခုပါပဲ။ ကိုရိုနာဒိုဟာ ကာဘရီယိုအငူနဲ့ ဆန်တီယေဂို မြို့လယ်ခေါင်တို့ရဲ့ကြားက ပင်လယ်ပြင်ထဲမှာ ထီးထီးကြီးတည်ရှိနေတဲ့ ကျွန်းဆွယ်တခုဖြစ်ပါတယ်။

ကိုရိုနာဒိုက လာဟိုယာလို အမြင့်ပိုင်း ဧရိယာမဟုတ်ပဲ မြေညီမြေပြန့်နေရာဖြစ်ပြီး ကျယ်ပြန့်ပြီး လှပတဲ့ ပစိဖိတ်ကမ်းခြေလည်းရှိပါတယ်။ အပန်းဖြေစခန်းမြို့တစ်ခုပေါ့။ ဒီမြို့က ၁၈၈၀ ခုနှစ်ကတည်းက စတင်တည်ထောင်ခဲ့တဲ့ မြို့ငယ်လေးဖြစ်ပါတယ်။ ကိုရိုနာဒိုဆိုတဲ့ နာမည်ကတော့ မြို့မဖြစ်လာခင် ၁၆၀၂ ခုနှစ်ကတည်းက မှည့်ခေါ်ခံထားရတာမို့ မြို့နာမည်က လူနေမြို့ထက် နှစ် ၂၀၀ ကျော်ပိုစောနေတဲ့ ထူးထူးဆန်းဆန်းမြို့တစ်ခုပါ။

နောက်ထပ်ထူးခြားတဲ့အချက်တစ်ခုက မြို့နေလူဦးရေက ဆက်တိုက်ကျဆင်းနေတာပါပဲ။ ၂၀၀၀ ခုနှစ်တုန်းက ဒီမြို့မှာ လူဦးရေ ၂၄၀၀၀ လောက်ရှိပေမယ့် ခုတော့ ၁၈၀၀၀ လောက်ပဲ ရှိကြပါတော့တယ်။

ကိုရိုနာဒိုဟာ လှပတဲ့ကမ်းခြေနဲ့ ကမ်းခြေပတ်လမ်းရှိတဲ့ မြို့လှလှလေးတစ်ခုလို့ ဆိုလို့ရပါတယ်။ ကိုရိုနာဒိုကမ်းခြေဟာ အမေရိကရဲ့ အကောင်းဆုံး အလှဆုံး ကမ်းခြေလို့ ဆိုကြပါတယ်။ ကမ်းခြေတစ်လျှောက် တန်ဖိုးကြီး စံအိမ်ကြီးတွေ ပြည့်နှက်နေတဲ့ နေရာတစ်ခုပါ။

ဒီကမ်းခြေပတ်လမ်းတစ်လျှောက်မှာ အမေရိကတစ်လွှားက ထိပ်သီး သူဌေးတစ်ချို့ရဲ့ ဒေါ်လာသန်းချီတန် စံအိမ်ကြီးတွေကို ကမ်းခြေတစ်လျှောက်အပြိုင်အဆိုင်တွေ့နိုင်သလို ထိပ်တန်းပုဂ္ဂိုလ်တွေရဲ့ အငယ်အနှောင်းကိစ္စ အပုပ်နံ့တွေ မကြာခန စတင်ထွက်ပေါ်ရာ နေရာလည်းဖြစ်ပါတယ်။

အထူးသဖြင့် မိန်းမကြောက်ရသလို မျှာလည်းပွေတယ်လို့ နာမည်ကြီးတဲ့ အမေရိကန် သမ္မတဟောင်း ဘီလ် ကလင်တန်ရဲ့ ဇာတ်လမ်းဟာ ဒီဒေသရဲ့ လူပြောအများဆုံးပုံပြင်ပါပဲ။ ကလင်တန်ဟာ သူ သမ္မတဖြစ်ဖို့ ရွေးကောက်ပွဲ ကုန်ကျစားရိတ် ငွေကြေးတွေ အဓိက ပံ့ပိုးပေးခဲ့တဲ့ သူဌေးကြီးတဦးရဲ့ ဇနီးနဲ့ ဇာတ်လမ်းတွေရှိခဲ့တာပါ။

ဒီလို ဇာတ်လမ်းတွေရဲ့ အများစုဟာ ကိုရိုနာဒို ဟိုတယ် (Hotel del Coronado) နဲ့ အမြဲပတ်သက်နေတတ်တယ်။ မြို့ရဲ့ သမိုင်းဝင်နေရာမှာ ၁၈၈၈ ခုနှစ်ကတည်းက တည်ဆောက်ထားတဲ့ ဒီဟိုတယ်က သစ်သားကို အများဆုံးသုံးပြီး တည်ဆောက်ထားတဲ့ ဝိတိုရိယခေတ်လက်ရာ အဆောက်အအုံကြီးပါ။ လှပခန်းနားလွန်းလှသလို သမိုင်းဝင် အမွေအနှစ်နေရာအဖြစ်လည်း ၁၉၇၇ ခုနှစ်ကတည်းက သတ်မှတ်ခံထားရပါတယ်။ ရုပ်ရှင်တွေ၊ စာအုပ်တွေထဲမှာ မကြာခနပါဝင်တတ်ပါတယ်။ နောက်ပြီး ဒီဟိုတယ်ကို American Automobile Association က လည်း Four Diamond အဆင့် Rating သတ်မှတ်ပေးထားတာပါ။  ကမ္ဘာ့အကောင်းဆုံး ဟိုတယ် ၁၀ ခု စာရင်းမှာ အမြဲစာရင်းဝင်နေတဲ့ ဟိုတယ်ဆိုလည်း မမှားပါဘူး။ ထိပ်တန်းပုဂ္ဂိုလ်တွေ မကြာခန လာရောက်တည်းခိုလေ့ရှိတဲ့ ဟိုတယ်ဖြစ်တဲ့နည်းတူ အရှုပ်အထွေးတွေလည်း များတယ်။

ကိုရိုနာဒိုမှာ လူစိတ်ဝင်စားစရာ ကိစ္စတွေ အများကြီးရှိပါတယ်။ မြို့ငယ်သလောက် အတင်းအဖျင်း ဇာတ်လမ်းတွေ အင်မတန်များတဲ့ မြို့ပါ။ ဆန်တီယေဂိုခရိုင်မှာ ဟိုးလေးတကျော်ဖြစ်ခဲ့တဲ့ မြန်မာပြည်ဖွား ချင်းအမျိုးသမီး ရေဘက်ကာ  ဇဟူ အသတ်ခံရတဲ့ စံအိမ်ကလည်း ကိုရိုနာဒိုကမ်းခြေမှာ ရှိခဲ့တာပါ။ ဆေးဝါးကုမ္ပဏီပိုင်ရှင် Single Father တစ်ယောက်နဲ့ စုံတွဲခုတ်နေခဲ့တဲ့ ဇဟူဟာ သူ့ချစ်သူရဲ့ ကလေးငယ် အိမ်တွင်းမတော်တဆမှုတစ်ခုကြောင့် သေဆုံးခဲ့ပြီး ၂ ရက်အကြာမှာ အိမ်ရှေ့ဝရံတာမှာ ကြိုးဆွဲချသေဆုံးနေတာကို ပတ်ဝန်းကျင်က မြင်တွေ့ခဲ့ကြရပါတယ်။ ဒေသခံရဲတွေက သေကြောင်းကြံစည်မှုအဖြစ် သတ်မှတ်ပြီး အလျှင်အမြန် အမှုပိတ်ခဲ့သလို သူမရဲ့ ချစ်သူကလည်း သူမ သေဆုံးပြီးပြီးခြင်းမှာပဲ အိမ်ကို အလျှင်အမြန်ရောင်းချပြီး နေရာပြောင်းရွှေ့သွားခဲ့ပါတယ်။ အဆိုပါအိမ်ကို ဝယ်ယူသူကလည်း စံအိမ်ကို ချက်ခြင်းဖြိုချပြီး အသစ်ပြန်ဆောက်ခဲ့တာမို့ သက်သေဖျောက်ဖျက်ဖို့ လက်ဝါးချင်းရိုက်ပြီး ညှိနှိုင်းလုပ်ခဲ့ကြတာလို့ ဒေသခံတွေက သုံးသပ်ခဲ့ကြပါတယ်။

ကျန်ရစ်သူ မိသားစုဝင်တွေကတော့ ဒါဟာ သေကြောင်းကြံစည်မှုမဟုတ်ဘူးဆိုပြီး အမှုဆက်လက်ရင်ဆိုင်ဖို့ကြိုးစားခဲ့တာကြောင့် ၂၀၁၈ ခုနှစ် ဧပြီလ၊ အမှုဖြစ်ပွားပြီး ၈ နှစ်အကြာမှာ တရားရုံးဆုံးဖြတ်ချက်နဲ့အတူ နစ်နာကြေး ဒေါ်လာ ၅.၂ သန်းရသွားခဲ့ပါတယ်။

ကျွန်တော် ကိုရိုနာဒိုဘက်ရောက်သွားချိန်မှာတော့ အဲ့ဒီစံအိမ်ကြီးရှိခဲ့တဲ့နေရာနဲ့ ကလင်တန်ရဲ့ ဇာတ်လမ်းမှာ အဓိက ပါဝင်ခဲ့တဲ့ ဟိုတယ် ဒယ်လ် ကိုရိုနာဒိုတို့ကို သွားကြည့်ခဲ့ပါသေးတယ်။ ကမ္ဘာ့ထိပ်တန်း ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံကြီးမှာတောင် ငွေ၊ အာဏာတွေကို သုံးပြီး ဥပဒေကို လက်တလုံးခြား လုပ်နေကြပုံတွေအကြောင်းတွေးမိတော့ လူတွေဟာ ဘယ်နိုင်ငံ ဘယ်နေရာ ဘယ်အခြေအနေမျိုးမှာပဲဖြစ်ဖြစ် လူ့စရိုက်၊ လူ့အတ္တကို မဖျောက်နိုင်တဲ့ သတ္တဝါတွေ ပါပဲလားလို့ သံဝေဂရမိပါရဲ့။