ဗီတာမင် B (Vitamin B)

ဗီတာမင်တွေကို ပုံမှန်အားဖြင့် နေ့စဉ်စားသုံးတဲ့အစားအစာတွေကနေ သဘာဝအတိုင်းရနိုင်ပေမယ့် ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ လုပ်ငန်းဆောင်တာတွေ ကောင်းစွာလည်ပတ်နိုင်စေဖို့အတွက် လိုအပ်တဲ့ ပမာဏနဲ့ကိုက်ညီအောင် ရရှိဖို့ခက်ခဲတာမျိုးတော့ ရှိနိုင်ပါတယ်။ ခန္ဓာကိုယ်က ပုံမှန်အားဖြင့် ဗီတာမင် ၁၃ မျိုးကို လိုအပ်ပါတယ်။ ဒါတွေကတော့ ဗီတာမင် A၊ ဗီတာမင် B အုပ်စုကတော့ ၈ မျိုး၊ ဗီတာမင် C၊ ဗီတာမင် D၊ ဗီတာမင် E နဲ့ ဗီတာမင် K တို့ပဲဖြစ်ကြပါတယ်။ ဒီတစ်ခေါက်မှာတော့ ခန္ဓာကိုယ်အတွက် လိုအပ်တဲ့ ဗီတာမင်တွေထဲက တစ်မျိုးဖြစ်တဲ့ ဗီတာမင် B အကြောင်းလေးကို ပြောပြပေးချင်ပါတယ်။

ဗီတာမင် B (Vitamin B) ဆိုတာ

ဗီတာမင် B ဆိုတာက ရေမှာပျော်ဝင်နိုင်တဲ့ ဗီတာမင် အမျိုးအစား (၈) မျိုး ပါဝင်နေတဲ့ ဗီတာမင် အုပ်စုတစ်ခုပါ။ ဗီတာမင်တစ်မျိုးချင်းစီတိုင်းက ခန္ဓာကိုယ်အတွက် မတူညီတဲ့ တာဝန်တစ်ရပ်ဆီကို ထမ်းဆောင်ပေးနေပါတယ်။ ခြုံပြီးပြောရမယ်ဆိုရင်တော့ ဗီတာမင် B အုပ်စု တစ်စုလုံးက ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်‌တွေ ကောင်းမွန်စေဖို့၊ အင်အားပြည့်ဝစေဖို့၊ အာရုံကြောတွေ စွမ်းဆောင်ရည်ကောင်းစေဖို့၊ သွေးနီဥဆဲလ်တွေ ဖြစ်ပေါ်စေဖို့နဲ့ အရေပြားကျန်းမာစေဖို့၊ ဦးနှောက်နဲ့ အခြားသော တစ်ရှူးတွေ ကျန်းမာစေဖို့ လုပ်ဆောင်ပေးပါတယ်။ မျိုးဗီဇဆဲလ်တွေ အသစ်ဖြစ်ပေါ်စေဖို့လည်း လုပ်ဆောင်ပေးပါသေးတယ်။

ဗီတာမင် B အခန်းကဏ္ဍ

ဗီတာမင် B အုပ်စုထဲမှာ ဗီတာမင် အမျိုးအစား (၈) မျိုး ပါဝင်ဖွဲ့စည်းထားပါတယ်။ တစ်ခုချင်းစီအလိုက် လုပ်ဆောင်ပေးနေတဲ့ တာဝန်တွေကလည်း မတူကြပါဘူး။

 – ဗီတာမင် B1 (Thiamin) – အာရုံကြောတွေ ကျန်းမာသန်စွမ်းစေဖို့နဲ့ ခန္ဓာကိုယ်မှာ အင်အားပြည့်ဝစေဖို့ လုပ်ဆောင်ပေးပါတယ်။

 – ဗီတာမင် B2 (Riboflavin) – ခန္ဓာကိုယ်မှာ အားရှိစေဖို့နဲ့ ဆဲလ်တွေရဲ့ လုပ်ဆောင်မှုတွေ ကောင်းစေဖို့ လုပ်ဆောင်ပေးပါတယ်။

 – ဗီတာမင် B3 (Niacin) – မျိုးဗီဇဆဲလ်တွေကို ပြုပြင်ပေးပြီး အသားအရေ ကျန်းမာစေပါတယ်။

 – ဗီတာမင် B5 (Pantothenic Acid) – ခန္ဓာကိုယ်မှာ အင်အားထွက်ရှိစေဖို့နဲ့ Fatty Acid ထုတ်လွှတ်မှုကောင်းစေဖို့အတွက် Coenzyme A ကို ချက်လုပ်ဖြိုခွဲမှုမှာ ပါဝင်လုပ်ဆောင်ပေးပါတယ်။ 

 – ဗီတာမင် B6 (Pyridoxine) – ပရိုတင်းတွေကို ဖြိုခွဲချေဖျက်တာနဲ့ အာရုံကြောဆဲလ်တွေအကြား ဆက်သွယ်ချိတ်ဆက်မှုတွေ ကောင်းမွန်စေဖို့ လုပ်ဆောင်ပေးပါတယ်။

 – ဗီတာမင် B7 (Biotin) – အသားအရေ၊ ဆံသားနဲ့ လက်သည်းခြေသည်းတွေ ကျန်းမာစေပါတယ်။

 – ဗီတာမင် B9 (Folate) – ဆဲလ်တွေ ကွဲပွားစေဖို့နဲ့ မျိုးဗီဇဆဲလ်တွေ ဖြစ်ပေါ်စေဖို့ ကိုယ်ဝန်ဆောင်ကာလမှာ ရင်သွေးလေးအတွက် မျိုးဗီဇဆဲလ်တွေ ဖြစ်ပေါ်စေဖို့ လုပ်ဆောင်ပေးပါတယ်။

 – ဗီတာမင် B12 (Cobalamin) – သွေးနီဥဆဲလ်တွေ ဖြစ်ပေါ်စေဖို့နဲ့ အာရုံကြောစနစ် လုပ်ငန်းဆောင်တာတွေ ကောင်းမွန်စွာ လုပ်ဆောင်နိုင်စေဖို့ အရေးပါတဲ့ ဗီတာမင်တစ်ရပ်ပါ။

ဗီတာမင် A (Vitamin A)

ဗီတာမင် B အာဟာရ အရင်းအမြစ်များ

ဗီတာမင် B အုပ်စုတွေကို အစားအစာတော်တော်များများမှာ တွေ့ရှိရနိုင်ပြီး ရေမှာပျော်ဝင်နိုင်တဲ့ ဗီတာမင် အမျိုးအစားဖြစ်တာကြောင့် ဆေးကြော၊ ချက်ပြုတ်ပြင်ဆင်မှု လုပ်ငန်းစဉ်တွေအတွင်းမှာ အလွယ်တကူ ပျက်စီးဆုံးရှုံးသွားတာမျိုး ဖြစ်နိုင်ခြေများပါတယ်။

အစားအစာတွေကို ထုတ်လုပ်ပြင်ဆင်တဲ့ အချို့သော အဆင့်တွေမှာလည်း ဗီတာမင် B တွေပျက်စီးသွားတာမျိုး ရှိနိုင်ပါတယ်။ဂျုံတွေ ဆန်တွေကို ဖြူနေအောင် အရောင်ချွတ်လိုက်တဲ့အခါမျိုးမှာလည်း ဗီတာမင် B ကို ဆုံးရှုံးသွားတာမျိုး ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

• ဗီတာမင် B1 ( Thiamin)

Thiamin လို့ သိကြတဲ့ ဗီတာမင် B1 ကို အုတ်ဂျုံ၊ နှမ်းလိုမျိုး အစေ့အဆန်၊ ပဲအမျိုးမျိုး၊ ဂျုံ၊ အခွံမာသီးတွေ၊ တစေး၊ ဝက်သားစတာတွေကနေ ရရှိနိုင်ပါတယ်။ 

Thiamin ချို့တဲ့မယ်ဆိုရင် အာရုံထွေပြားတာ၊ ခြေကုန်လက်ပမ်းကျတာ၊ ပင်ပန်းနွမ်းနယ်တာ၊ မအီမသာဖြစ်တာ၊ ကြွက်သားတွေ အားနည်းတာ၊ ခြေထောက်တွေ လှမ်းတိုင်းမပါတာလိုမျိုး အခြေအနေတွေကို ခံစားရနိုင်ပါတယ်။ 

ဒါတွေအပြင် ဘယ်ရီဘယ်ရီ ရောဂါ၊ နှလုံးသွေးကြောဆိုင်ရာ ကျန်းမာရေးပြဿနာတွေ၊ ကြွက်သား ကိုက်ခဲတာလိုမျိုး အခြေအနေတွေ၊ အူလမ်းကြောင်း နဲ့ အာရုံကြောစနစ်မကောင်းတာမျိုးတွေကို ခံစားရနိုင်ပါတယ်။ 

• ဗီတာမင် B2 (Riboflavin) 

Riboflavin လို့ သိကြတဲ့ ဗီတာမင် B2 ကို နို့အမျိုးမျိုး၊ ဒိန်ချဉ်၊ ချိစ်၊ ဆီရီယယ်၊ ဂျုံကြမ်းပေါင်မုန့်၊ ကြက်ဥအကာ၊ တစေး၊ အသား၊ အစိမ်းရောင်အသီးအရွက်တွေ၊ အသည်း၊ ကျောက်ကပ်တို့ကနေ ရရှိနိုင်ပါတယ်။ 

Riboflavin ချို့တဲ့တာက ဖြစ်ခဲပြီး အရက်အလွန်အကျွံသောက်တဲ့သူတွေနဲ့ နို့နဲ့နို့ထွက်ပစ္စည်း လုံးဝမစားတဲ့သူတွေမှာပဲ အဖြစ်များပါတယ်။

• ဗီတာမင် B3 (Niacin)

Niacin က ကစီဓာတ်ကို ခန္ဓာကိုယ်က စွမ်းအင်အဖြစ် ပြောင်းလဲရာမှာ မရှိမဖြစ် လိုအပ်တဲ့ ဗီတာမင် တစ်မျိုးဖြစ်ပြီး အသားတွေ၊ ငါး၊ ကြက်သား၊ ဘဲသား၊ နို့၊ ဥအမျိုးမျိုး၊ ဆီရီယယ်၊ ဂျုံကြမ်းပေါင်မုန့်၊ အခွံမာသီးတွေ၊ မှိုအမျိုးမျိုး စတာတွေက ရရှိနိုင်ပါတယ်။ 

Niacinချို့တဲ့မယ်ဆိုရင် အစာခြေစနစ် ကျန်းမာရေးမကောင်းတာမျိုး ခံစားရနိုင်ပါတယ်။ ဝမ်းပျက်ဝမ်းလျှောတာ၊ Dementia နဲ့ Dermatitis တို့ကိုလည်း ခံစားရနိုင်ပါတယ်။ Niacinချို့တဲ့တာကို မကုသဘဲ ထားမယ်ဆိုရင် အသက်သေဆုံးသည်အထိ ပြင်းထန်နိုင်ပါတယ်။ 

• ဗီတာမင် B5 (Pantothenic acid)

Pantothenic acid ကို ကစီဓာတ်တွေ၊ ပရိုတင်းနဲ့ အဆီဓာတ်တွေနဲ့ အရက်စတာတွေကို ဖြိုခွဲဖို့ လိုအပ်သလို သွေးနီဥဆဲလ်တွေ ထုတ်လုပ်ဖို့နဲ့ steroid ဟော်မုန်း ထုတ်လုပ်ဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ ဗီတာမင် B5 ကို  အသည်း၊ အနီရောင်အသား၊ နို့၊ ကျောက်ကပ်၊ ဥအမျိုးမျိုး၊ တစေး၊ မြေပဲ၊ ပဲအမျိုးမျိုးတို့ကနေ ရရှိနိုင်ပါတယ်။ 

Pantothenic acid ကို အစားအစာတော်တော်များများကနေ ရရှိနိုင်တာကြောင့် ဗီတာမင် B5 ချို့တဲ့တာကတော့ ဖြစ်ခဲပါတယ်။ 

• ဗီတာမင် B6 (pyridoxine)

Pyridoxine က သွေးနီဥဆဲလ်တွေ ဖြစ်ပေါ်စေဖို့၊ ဦးနှောက်ဖွဲ့ဖြိုးကျန်းမာစေဖို့၊ ကိုယ်ခံအားကောင်းစေဖို့ နဲ့ ဟော်မုန်းတွေ ဟန်ချက်ညီစေဖို့ လုပ်ဆောင်ပေးပြီး အုတ်ဂျုံ၊ ပဲအမျိုးမျိုး၊ အစိမ်းရော်ဟင်းသီးဟင်းရွက်တွေ၊ ငါး၊ ခရု၊ ကမာ၊ အနီရောင်အသား၊ ကြက်သား၊ အခွံမာသီးတွေ၊ အသည်း၊ သစ်သီးတွေကနေ ရရှိနိုင်ပါတယ်။ 

Pyridoxine ချို့တဲ့မှုက ဖြစ်ခဲပေမယ့် အရက်အလွန်အကျွံသောက်သူတွေ တားဆေးသောက်ဆေး သောက်သုံးနေတဲ့ အမျိုးသမီးတွေ၊ သိုင်းရွိုက်ပြဿနာ ရှိသူတွေ နဲ့ သက်ကြီးရွယ်အိုတွေမှာတော့ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ 

• ဗီတာမင် B7 (Biotin)

Biotin (ဗီတာမင် B7) ကို နေ့စဉ်စားသုံးနေကျ အစားအစာတွေ ဖြစ်ကြတဲ့ ပန်းဂေါ်ဖီ၊ ကြက်ဥအနှစ်၊ မြေပဲ၊ ကြက်သား၊ တဆေး၊ မှိုတွေကနေ ရရှိနိုင်ပါတယ်။ 

Biotin ချို့တဲ့မှုက တော်တော်လေးကို ဖြစ်ခဲပါတယ်။ 

• ဗီတာမင် B9 (Folate or folic acid)

Folate ဒါမှမဟုတ် folic acid က အမျိုးသမီးလေးတွေနဲ့ ကိုယ်ဝန်ဆောင်မိခင်တွေအတွက် အရေးပါတဲ့ ဗီတာမင် တစ်မျိုးပါ။ ဒီဗီတာမင် B9 ကို အစိမ်းရောင်ဟင်းသီးဟင်းရွက်တွေ၊ ပဲအမျိုးမျိုး၊ အစေ့အဆန်တွေ၊ အသည်း၊ ကြက်သား၊ ဥအမျိုးမျိုး၊ ဆီရီယယ်၊ အချဉ်ဓာတ်ပါတဲ့ အသီးတွေကနေ ရရှိနိုင်ပါတယ်။  (

Folic  acid က ပုံမှန်အားဖြင့်တော့ အဆိပ်အတောက်ဖြစ်စေတာမျိုး မရှိပါဘူး။ အလွန်အကျွံ သောက်သုံးမိမယ်ဆိုရင်တော့ မအီမသာဖြစ်တာ၊ အူတွေလုပ်ဆောင်မှု စွမ်းရည်ကျဆင်းတာမျိုးတွေ ဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်။

• ဗီတာမင် B12 (Cyanocobalamin) 

Cyanocobalamin (ဗီတာမင် B12) ကို အသည်း၊ အနီရောင်အသား၊ နို့၊ ချိစ်၊ ဥအမျိုးမျိုးနဲ့ တိရစ္ဆာန်ကနေရရှိတဲ့ စားသောက်ကုန်တွေကနေ ရရှိနိုင်ပါတယ်။ ပုံမှန်အားဖြင့် နေ့စဉ်တိုင်းမှာ အသား၊ ငါးမျှတအောင် စားသုံးမယ်ဆိုရင် ဗီတာမင် B12 ချို့တဲ့နိုင်ခြေနည်းပါတယ်။ သက်သတ်လွတ်စားသူတွေ၊ အသားငါးရှောင်တဲ့ နို့တိုက်မိခင်တွေမှာတော့ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ 

အသက်အရွယ်ရလာချိန်မှာ ခန္ဓာကိုယ်က အဆိုပါ ဗီတာမင်ကို စုပ်ယူနိုင်စွမ်းကျလာတာကြောင့်လည်း အသက်ကြီးရင့်သူတွေမှာ ဗီတာမင် B12 ချို့တဲ့မှုကို ခံစားရနိုင်ပါတယ်။

ဗီတာမင် B ပြည့်ဝခြင်း ကောင်းကျိုးများ

ဗီတာမင် B က နေ့စဉ်ဘဝမှာ စိတ်ရောကိုယ်ပါ ကျန်းမာစေဖို့ အများကြီး ထောက်ကူပေးနေပါတယ်။ ခန္ဓာကိုယ်ဖွဲ့စည်းတည်ဆောက်မှုကစလို့ အင်အားပြည့်ဝစေဖို့၊ ဦးနှောက်စွမ်းဆောင်ရည် ကောင်းစေဖို့ ဆဲလ်တွေ အသစ်ဖြစ်ပေါ်စေဖို့ အားဖြည့်ပေးပါတယ်။ ကူးစက်ရောဂါတွေကနေ ကာကွယ်ပေးသလို

• ဆဲလ်တွေ ကျန်းမာစေတယ်
• သွေးနီဥဆဲလ်တွေ ဖြစ်ပေါ်စေတယ်
• အားအင်ပြည့်ဝစေတယ်
• အမြင်အာရုံကောင်းစေတယ်
• အစာကြေစေတယ်
• အစားစားချင်စိတ် ဖြစ်စေတယ်
• အာရုံကြောလုပ်ဆောင်မှု ကောင်းစေတယ်
• ဟော်မုန်းနဲ့ သွေးတွင်းအဆီတွေ ထုတ်လုပ်မှုကို ထိန်းညှိပေးတယ်
• နှလုံးသွေးကြောကျန်းမာစေတယ်
• ကြွက်သားတက်စေတယ် စတဲ့ ကောင်းကျိုးတွေကိုလည်း ပေးစွမ်းပါတယ်။ 

ဗီတာမင် C (Vitamin C)

ဗီတာမင် B လွန်ကဲမယ်ဆိုရင်

ရေမှာပျော်ဝင်လွယ်တဲ့ ဗီတာမင် B က ပုံမှန်အားဖြင့် ခန္ဓာကိုယ်အတွက် ဘေးကင်းပါတယ်။ ဗီတာမင် B အုပ်စုထဲမှာ အထူးသဖြင့် ဗီတာမင် B6 နဲ့ ဗီတာမင် B3 လွန်ကဲမယ်ဆိုရင် အာရုံကြောထိခိုက်ပျက်စီးတာ၊ အရေပြားပြဿနာ၊ အစာအိမ်အူလမ်းကြောင်း ပြဿနာတွေကို ခံစားရနိုင်ပါတယ်။ 

Niacin (ဗီတာမင် B3 )အရမ်းများနေမယ်ဆိုရင်လည်း သွေးတွင်းအဆီများတာ၊ အသည်းပျက်စီးတာ၊ အရေပြားတွေ နီမြန်းတာ၊ ယားယံတာ၊ မအီမသာဖြစ်တာတွေကို ခံစားရနိုင်ပါတယ်။ 

Pyridoxine (ဗီတာမင် B6)ကို လိုတာထက် ပိုပြီး သောက်သုံးမိမယ်ဆိုရင်တော့ အာရုံကြော ပျက်စီးစေနိုင်ပါတယ်။  

Biotin (ဗီတာမင် B7) လွန်ကဲမှုက သွေးတွင်းအဆီကို တက်စေနိုင် ပါတယ်။ 

ဒါကြောင့် နေ့စဉ်စားသုံးမှုတွေကနေ ပမာဏအတိုင်းအတာ တော်တော်များများကို ရရှိနိုင်တဲ့ ဗီတာမင် B အုပ်စုကို ဖြည့်စွက်အာဟာရတွေ အနေနဲ့ မှီဝဲလိုတယ်ဆိုရင် တတ်ကျွမ်းနားလည်သူနဲ့ သေချာလေး စစ်ဆေး တိုင်ပင်ဖို့ လိုပါမယ်။

ဗီတာမင် B ချို့တဲ့မှု အတိုင်းအတာ

• ဗီတာမင် B ချို့တဲ့မှုက ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံတွေမှာ အဖြစ်များပါတယ်။ အထူးသဖြင့်ကတော့ နေ့စဉ်စားသုံးမှုမှာ အသား၊ငါး၊ အသီးအရွက်၊ သစ်သီးတွေ ပါဝင်မှုနည်းတာတွေကြောင့်ပါ။ ကိုယ်ဝန်ဆောင်နဲ့ နို့တိုက်မိခင်တွေ၊ မွေးကင်းစနဲ့ ကလေးငယ်တွေမှာလည်း အာဟာရလုံလောက်အောင် မရရှိတာမျိုးဖြစ်မယ်ဆိုရင် ဗီတာမင် B ချို့တဲ့တာကို ခံစားရနိုင်ပါတယ်။ 

ဗီတာမင် B လိုအပ်မှု အတိုင်းအတာ

ဗီတာမင် B လိုအပ်မှုက အသက်အရွယ်၊ ကျား/မ ကွာခြားချက်၊ ခန္ဓာကိုယ် အလေးချိန်၊ စားသောက်မှုပုံစံတွေ အပေါ်လိုက်ပြီး တစ်ဦးနဲ့ တစ်ဦး ကွာခြားနိုင်ပါတယ်။ 

Lotoshinn ရဲ့ စကားလက်ဆောင်

ဗီတာမင် B က ခန္ဓာကိုယ် ကျန်းမာဖွံ့ဖြိုးစေဖို့ အရေးပါတဲ့ ဗီတာမင် တစ်ရပ် ဖြစ်တာကြောင့် နေ့စဉ် စားသုံးမှုမှာ ထည့်သွင်းစားသုံးဖို့လိုပါမယ်။ ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ လိုအပ်ချက်ကို ပြည့်မီစေဖို့ စားသုံးပေးသင့်သလို အစားရွေးတာမျိုး ဗီတာမင် B  ပါတဲ့ အစားအစာတွေကို မစားဖြစ်တာမျိုး၊ မကြိုက်တာမျိုး ဖြစ်မယ်ဆိုရင်တော့ တတ်ကျွမ်းနားလည်သူနဲ့ သေချာလေး တိုင်ပင်ပြီး ဖြည့်စွက်အာဟာရ မှီဝဲဖို့ အကြံပြုလိုက်ပါရစေ။